Situatieschets

We hebben zeven kernen, grotere en kleinere. Niet alle kernen hebben een echt centrum, omdat er ook kernen zijn met maar heel weinig inwoners. Daar waar wel een centrum is, zijn verschillende lichtbronnen zichtbaar. Er staat openbare verlichting (lantaarnpalen), er is licht vanuit de winkels (etalages), reclameverlichting, feestverlichting en/of zijn er aangelichte gevels. Alles bij elkaar bepaalt het licht buiten in de openbare ruimte

Wet- en regelgeving

We zijn niet verplicht te verlichten. Wel is er een richtlijn (NPR13201/A1) die een advies geeft over de hoeveelheid licht op de weg (horizontale lichtsterkte) de hoeveelheid licht op 1,5m hoogte (verticale lichtsterkte) en de verdeling van het licht op de weg (gelijkmatigheid). 

Voor de reclame-uitingen zijn er een aantal richtlijnen en publicaties. Dit zijn de richtlijn Lichthinder van de NSVV (Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde), de CROW-publicatie ‘Reclame langs wegen’ en de nota van Rijkswaterstaat ‘Beoordeling van Objecten langs (auto)snelwegen’. Nieuwe toekomstige richtlijnen die relevant zijn worden ook meegenomen.

Andere lantaarnpalen in het centrumgebied

In het centrumgebied kan een andere lantaarnpaal staan dan in bijvoorbeeld een woonwijk. In het centrum staan decoratieve masten zoals we dat noemen. Deze zijn vaak anders van vorm en hebben soms ook een andere kleur. Vaak zit er op de mast ook een andere kap (armatuur genoemd). Zo kan je herkennen dat het om een centrumgebied gaat.
In een woonwijk, op een bedrijventerrein, langs wegen en dergelijke hebben we functionele lantaarnpalen staan. 

Weg met woningen en een andere lantaarnpaal dan elders in een woonwijk
Foto: Centrum in Bemmel met andere lantaarnpalen dan elders in een woonwijk

Feestverlichting

Op bepaalde locaties is feestverlichting toegestaan. De feestverlichting wordt in samenspraak met ons aangebracht. De kosten voor aanschaf, aanleg en onderhoud e.d. ligt bij de ondernemersverenigingen. De verlichting wordt aangesloten op de openbare verlichting. De energiekosten zijn voor onze rekening.

Verlichte reclame

In onze centrumgebieden zijn veel reclame-uitingen zichtbaar. Vaak is er in de avond net zoveel licht als in de nacht, bijvoorbeeld van etalages. Doordat dit licht fel is, moet de verlichting op straat (de openbare verlichting) ook feller branden dan anders nodig is. Als het licht op straat minder fel is dan van de etalage, dan ontstaat er een soort donker gat op straat. De stoep lijkt dan donker doordat het licht van de etalages zo fel is.

Straatbeeld met verlichte etalages waardoor de openbare verlichting wegvalt
Foto: Centrum in Bemmel. Verlichte etalages waardoor de openbare verlichting wegvalt en het donker op de stoep lijkt.

Verlichte reclameborden aan de lantaarnpalen kunnen zorgen voor lichthinder. Deze hebben we nu nergens hangen.

Bij reclame gaat het niet alleen om verlichte naamborden en gevels. Door de opkomst van led zien we steeds meer zogenoemde leddisplays/lcd schermen en dergelijke (verzamelnaam leddisplays). Deze displays hebben soms bewegende of knipperende beelden. De kleur van de achtergrond heeft effect op de lichtuitstraling. Ook komen in etalages steeds vaker tv-schermen of leddisplays voor.

Licht en camera’s

Vaak wordt verlichting aangedaan als inbraakpreventie. Dat is echter alleen zinvol als er mensen zijn die kunnen reageren. Inbrekers kunnen zelfs voordeel hebben van licht. In sommige situaties is een alarminstallatie of een sensor lamp (die aanspringt als er iemand aankomt) effectiever. De camera moet geschikt zijn voor wat er geregistreerd moet worden (bijvoorbeeld gezichten of kentekens e.d.).

Zo doen we het voortaan

  • In centrumgebieden wordt alleen gekozen voor decoratieve (afwijkende) masten als deze in belangrijke mate bijdragen aan de sfeer en herkenbaarheid. Vanwege de hogere kosten bekijken we per situatie of decoratieve masten wenselijk en haalbaar zijn. 
  • We houden de NPR13201/A1 niet volledig aan (maximaal 80%) voor de hoeveelheid licht op de weg maar in de centrumgebieden hebben we wat meer licht op straat dan in andere gebieden. We houden geen eis aan voor de hoeveelheid licht op 1,5m hoogte. De verdeling op de weg (gelijkmatigheid) proberen we wel zo goed mogelijk te krijgen. Hoe goed dit lukt is afhankelijk van de afstand tussen de lantaarnpalen.
  • De openbare verlichting wordt in de avond gedimd (minder fel branden) zodra dit kan. Op de parkeerterreinen gaat waar dat gewenst is in de nacht het licht uit (zodra dit kan). Dit wordt per situatie bekeken.
  • Als lichtkleur wordt (warm)wit licht aangehouden vanwege de goede kleur- en gezichtsherkenning.
  • Feestverlichting in het centrum wordt in overleg met de middenstand bepaald. Het mag op de openbare verlichting aangesloten worden. De energie is voor onze rekening.
  • Verlichte reclameborden aan de lantaarnpalen zijn niet toegestaan. Ook ten aanzien van andere lichtgevende reclameborden (aan gevel of voor het pand) zijn we terughoudend en kritisch op lichthinder. Het mag niet de leefomgeving aantasten, verrommeling van het landschap geven of de verkeersveiligheid in gvaar brengen.
  • Wij zijn kritisch op lichthinder bij nieuwe led/lcd displays/schermen/lichtkranten (samengevat als leddisplay). We kijken naar de richtlijn Lichthinder, de CROW publicatie en de notitie van Rijkswaterstaat. 
  • Indien we een leddisplay overwegen dan bekijken we per situatie 
    • Of het geen gevaar voor de verkeersveiligheid oplevert; 
    • Of het geen onnodige lichthinder veroorzaakt;
    • Of de leefomgeving niet wordt aangetast;
    • Of de flora en fauna geen hinder ondervindt; 
    • Of het geen negatief effect op de openbare verlichting heeft.
      Indien een leddisplay op een van deze punten een negatief effect heeft, wordt het in ieder geval niet toegestaan. Daarnaast zijn knipperende beelden niet toegestaan. Bewegende beelden staan we alleen toe als dat passend is en de verkeersveiligheid niet in gevaar komt. Daarnaast dient de lichtkleur en de hoeveelheid licht van het scherm altijd afgestemd te zijn op de omgeving en aangepast te kunnen worden aan de omgeving door middel van lichtsensoren. Wellicht dat door toekomstige ontwikkelingen ons standpunt ten aanzien van leddisplays verandert.
  • We zijn ook kritisch op nieuwe leddisplays in etalages. Waar dat wel is toegestaan, dienen deze uit te zijn na sluitingstijd, geen hinder voor omwonenden of flora en fauna te geven en geen verkeershinder veroorzaken.

Wat vragen we

We vragen winkeliers en andere bedrijven in het centrumgebied om ook te kijken naar onnodige lichthinder, duurzaamheid, energiebesparing, sfeer en leefbaarheid. Dat kan door:

  • Verlichting te dimmen of uit te doen in de late avond en nacht;
  • Het licht goed te richten;
  • Energiezuinige verlichting toe te passen;
  • Zo laag mogelijk lampvermogen toepassen;
  • Geen ledschermen in etalages of winkels te plaatsen met zicht op straat.

Indien de situatie daartoe aanleiding geeft, gaan we met elkaar in gesprek.