Situatieschets

Om van A naar B te komen hebben we een weg nodig. In ons Gemeentelijk Verkeer en Vervoer plan (GVVP) verdelen we de wegen in 3 soorten:

  • Stroomwegen (N-wegen als de N839) en de snelwegen (bijvoorbeeld de A15). Deze wegen zijn niet van de gemeente, maar van de provincie of Rijkswaterstaat.
  • Gebiedsontsluitingswegen, noemen we ook wel doorgaande wegen. Vaak sluiten deze aan op de provinciale wegen.
Herckenrathweg in Bemmel, voorbeeld van een gebiedsontsluitingsweg
  • Erftoegangswegen zijn alle overige wegen (30, 50 of 60 km/uur). Op deze wegen gaat niet veel verkeer dat lange afstanden moet afleggen.  
voorbeeld van een erftoegangsweg

Verkeers- en sociale veiligheid

Op de gebiedsontsluitingswegen speelt de verkeersveiligheid een belangrijke rol. In buurten en wijken is dat juist de sociale veiligheid (gevoel van veiligheid). 

Wet- en regelgeving

We zijn in Nederland niet verplicht om te verlichten. We hebben een richtlijn (in 2020 is dat de NPR13201-A1). Deze geeft advies over de lichtsterkte op de weg. Wij verlichten op maximaal 80% van deze richtlijn. Net als andere jaren en andere gemeenten. Op doorgaande wegen staat wel wat meer licht. 
Ook geeft de richtlijn een advies over de hoeveelheid licht op 1,5m hoogte. Die houden we niet aan, omdat er dan heel veel meer licht moet komen en op die hoogte ook andere lichtbronnen zijn zoals koplampen, etalageverlichting enzovoort.
Wat we wel zoveel mogelijk aanhouden is de verdeling van het licht op de weg (gelijkmatigheid). Wel is de bestaande afstand tussen de lantaarnpalen bepalend hoe goed de verdeling kan zijn.

Herckenrathweg in Bemmel, licht is gelijkmatig over de weg verdeeld.

Technieken

Op de wegen in onze gemeente kunnen we energie besparen door te dimmen. Dit houdt in dat we het licht minder fel laten branden. Dat is meestal niet zichtbaar voor onze weggebruikers. We dimmen na de spits en in de nacht ook al jaren op diverse locaties zonder klachten.

Een andere techniek is detectie. Detectie is een systeem waarmee het licht standaard uit is of op een lage lichtsterkte brandt. Als er iemand aankomt gaat het licht aan (of feller branden). Zodra deze voorbij is, gaat het licht weer uit (of zachter branden). Dit is nog een kostbaar systeem. Wanneer dit past in het beschikbare budget en zinvol is op de betreffende locatie, dan passen we dit toe.

Hoeveelheid licht binnen de kom

Binnen de bebouwde kom hebben we op een aantal locaties best veel openbare verlichting staan. Soms is dat niet nodig. Bijvoorbeeld op locaties waar alleen auto’s rijden. Hier gaan we samen met de weggebruikers bekijken of we de verlichting kunnen verwijderen zodra de verlichting aan vervanging toe is.

Integraal

Langs veel wegen staat openbare verlichting. Bomen worden groter en staat er dan een lantaarnpaal bij, dan gaat het vaak mis. Door bij het ontwerp al goed te kijken waar een boom komt en hoe groot die wordt, dan is er straks op straat geen lantaarnpaal waarvan het licht door de boom tegengehouden wordt. Dit noemen we integraal ontwerpen.

De Halden in Haalderen. Lantaarnpaal staat in de boom en geeft niet voldoende licht meer op de weg.

Zo doen we het voortaan

  • Per type weg en per locatie bekijken we of en hoeveel licht wenselijk is. 
  • Voor nieuwe situaties geldt dat het uitgangspunt ‘Licht alleen waar het nodig is’. Op kruisingen, in scherpe bochten en dergelijke wordt eerst bekeken of een alternatief als belijning, lichter wegdek en dergelijke een goede oplossing biedt. 
  • We dimmen de verlichting zodra dit technisch kan (na vervanging). 
  • Detectie passen we toe op locaties waar dat zinvol is en wanneer we daar budget voor hebben.
  • Er komt bij vervanging niet meer licht op straat dan nu en we kijken of het licht wel echt nodig is of dat het anders kan. 
  • De verkeersveiligheid mag niet in gevaar zijn of komen. 
  • We kiezen voor de meest duurzame, energiebesparende en lichthinder reducerende oplossing die er is. 
  • Als er grotere veranderingen te verwachten zijn dan stemmen we dit met gebruikers en inwoners af. 
  • De lichthinder is zo gering mogelijk.
  • We verlichten op maximaal 80% van de richtlijn voor de hoeveelheid licht op de weg. Dit wordt per situatie bekeken. We verdelen het licht wel zo goed mogelijk waar dat nodig is.
  • Verlichting ontwerpen doen we integraal.